De overgang

Een belangrijke fase in je leven.

In Nederland zijn ruim 1,6 miljoen vrouwen in de overgang.

Je bent tussen de 40-60 jaar en je merkt dat je eerder prikkelbaar bent, misschien wel door het slechte slapen. Want de warmte en het transpireren verstoren je nachtrust. Na het afgooien van het dekbed en je voeten buitenboord steken, val je zomaar niet weer in slaap. Overdag ben je minder geconcentreerd of zelfs wat vergeetachtig.

Je menstruaties worden onregelmatiger, een kortere of juist langere cyclus met meer of juist minder bloedverlies.

Je eet toch echt niet meer of anders dan normaal en toch wijst de weegschaal steeds weer een kilootje meer aan. Deze kilo’s lijken ook nog eens zich te verplaatsen van de dijen/heupen naar de buik.

Je laatste menstruatie is al meer dan een jaar geleden en nog steeds heb je opvliegers en kost het je veel energie om alle dagelijkse activiteiten te blijven doen.

Herken je je in één of meerdere van deze klachten? Dan lijkt het erop dat je in de overgang bent.

Veelgestelde vragen over de overgang

Heb jij vragen over de overgang?

Dan ben je op de juiste plek. Samen beantwoorden we je prangende vragen en komen we verder. Klik op de vragen om alvast wat antwoorden te vinden, heb je nog steeds vragen neem dan gerust contact op.

Wanneer begint de overgang en hoe lang duurt deze?

De start van de overgang ligt gemiddeld rond je 46 e levensjaar. De overgang kan je al jaren voor de laatste menstruatie uit balans brengen, zowel op lichamelijk als psychisch vlak. In deze periode waarin je nog wel menstrueert, beginnen de vrouwelijke hormonen het progesteron en het oestrogeen te schommelen. Deze fase noemen we de peri-menopauze. De kwaliteit van de eicellen neemt gaandeweg meer en meer af en als de laatste eicellen verbruikt zijn, blijft ook de menstruatie uit. Deze allerlaatste menstruatie (gemiddeld rond het 51 e jaar), kunnen we pas na een jaar vaststellen, en noemen we de menopauze. De menopauze is het moment van de laatste menstruatie en de overgang is de periode voor, tijdens en na de menopauze. Samen vormen ze het proces van de overgang. De periode na de menopauze noemen we de postmenopauze. Ook in deze periode kun je nog steeds overgangsklachten ervaren. Zoals opvliegers, slecht slapen of één van de vele andere klachten. De periode van deze 3 fasen die samen de overgang vormen kan gemiddeld 5-10 jaar duren.

Wat zijn overgangsklachten?

80% van de vrouwen ervaart overgangsklachten. 1 op de 3 vrouwen heeft dusdanige klachten dat ze hier hulp voor zoeken.

De overgang kent een bont scala aan klachten die veroorzaakt worden door de afname van het oestrogeen en het progesteron.
Door de verandering in de rijping van de eicellen ontstaan wisselende oestrogeenspiegels. Uiteindelijk stopt de rijping helemaal, waardoor de oestrogeenproductie definitief daalt.

Een eerste belangrijk punt is dat je de overgang en de overgangsklachten bij jezelf leert herkennen. Het geven van uitleg over de overgang en overgangsklachten kan al een hele geruststelling zijn.

Even op een rijtje, de meest voorkomende klachten zijn:
– Opvliegers
– Nachtelijk zweten
– Spier- en gewrichtsklachten
– Hevig onregelmatig bloedverlies
– Gewichtstoename
– Stemmingswisselingen
– Droge huid
– Droge ogen
– Vaginale klachten
– Seksuele veranderingen
– Blaasontstekingen
– Incontinentie
– Verminderde concentratie
– Prikkelbaarheid
– Depressiviteit
– Pijnlijke borsten

Hebben vrouwen minder zin in seks door de overgang?

Tijdens de overgang kunnen er een heleboel veranderingen optreden waardoor de aard van de seks verandert. Misschien heb je minder zin in seks door vermoeidheid, slecht slapen, opvliegers en stemmingswisselingen.

De veranderingen die zich voordoen in de overgang verschillen van vrouw tot vrouw. Veel vrouwen in de overgang hebben last van vaginale droogheid. Het is dus heel normaal en iets waar je je niet voor hoeft te schamen. Tijdens de overgang verandert namelijk de gehele hormoonhuishouding wat ook een effect heeft op jouw vagina.

Wanneer de aanmaak van oestrogeen verlaagt, worden de vaginale slijmwanden dunner wat leidt tot verminderde vocht productie en meer kans op vaginale infecties. Dit kan irritatie van de vagina veroorzaken en een branderig gevoel geven.

Als we jong zijn krijgen we seksuele voorlichting, maar eigenlijk vertelt niemand ons wat er verandert tijdens de overgang.

Als voor jou duidelijk is waar je graag verbetering in wilt, kunnen we de verschillende mogelijkheden samen bespreken.

Waarom slaap ik zo slecht in de overgang?

Er zijn 3 oorzaken van het slechte slapen in de overgang. Meestal gaat het om slecht doorslapen, maar ook moeilijk inslapen komt regelmatig voor. De eerste oorzaak is het wegvallen van de vrouwelijke hormonen en dan met name het progesteron. Progesteron wordt ook wel het zen-hormoon genoemd vanwege de kalmerende werking, het maakt je rustig en helpt je aan een goede nachtrust.

De tweede oorzaak is opvliegers en het nachtelijk zweten die je wakker maken omdat je je bed uitdrijft en je warmte kwijt wilt door de dekens af te gooien of je benen buiten boord te steken.

De derde oorzaak is blaasveranderingen door de oestrogeendaling, waardoor je ’s nacht eerder je bed uit moet om naar de wc te gaan. Het feit dat je vaak wakker wordt heeft gevolgen voor je algehele gezondheid. Bij een gezonde slaap loop je per nacht een aantal slaapcycli door. Elke slaapcyclus wordt afgesloten met de zogenaamde REM slaap. Als je die fase een aantal keer per nacht bereikt voel je je uitgerust en fit in de ochtend.

Als je dus ‘s nachts regelmatig gestoord wordt door opvliegers doorloop je niet vaak genoeg de gehele slaapcyclus en mis je die laatste belangrijke REM slaap. Geen wonder dat je je dan belabberd voelt in de ochtend en overdag last hebt van vermoeidheid, sneller geïrriteerd zijn en concentratieverlies.

Wel of geen hormoontherapie?

In 2002 is een onderzoek gepubliceerd over hormoontherapie. Dat onderzoek ging over een oudere doelgroep, er werden andere medicijnen gebruikt dan nu en vrouwen kregen die medicijnen langer voorgeschreven. Het type progestageen dat werd gebruikt in die medicijnen ging gepaard met een hoger risico op borstkanker. Door dat onderzoek heeft hormoontherapie een negatieve naam gekregen. Maar die medicijnen zijn in Europa voor hormoontherapie nooit op de markt geweest. In dat onderzoek ging het om synthetische oestrogeen, terwijl nu het bio-identieke oestrogeen wordt voorgeschreven.

Die angst voor borstkanker is gebaseerd op oude beeldvorming en is echt achterhaald.

Hormoontherapie werkt als beste tegen opvliegers overdag en nachtzweten. Voor sommige vrouwen werkt het ook tegen stemmingsklachten. Er zijn tabletten, sprays, gels of pleisters waarbij de toediening via de huid de voorkeur heeft.

Maar nog steeds geldt voor de hormoontherapie, de dosis zo laag mogelijk en de duur zo kort mogelijk. Mijn adviezen over hormoontherapie zijn gebaseerd op de handleiding hormoonsuppletietherapie opgesteld door de Dutch Menopause Society.

Je huisarts of gynaecoloog schrijft deze hormonen voor.

Er is altijd een groep vrouwen die geen hormoontherapie mag hebben. Ook kijk ik altijd eerst of er winst te behalen valt met voeding en leefstijl. Dat is bij iedereen de eerste stap. Tijdens een consult kunnen we samen de voor- en nadelen van hormoontherapie in jouw situatie doornemen, of je eventueel ondersteunen bij het afbouwen van hormoontherapie.

Wat als ik de pil slik?

Wie de pil slikt, merkt weinig van de overgang tijdens de drie slikweken. De hormonen doen je lichaam geloven dat je nog in de vruchtbare levensfase zit. Dat is anders tijdens de pilvrije week. Dan ben je vrij van die hormonen en geeft je lichaam vanzelf aan hoe het ervoor staat. Wie in de overgang komt, kan tijdens die week de bekende overgangsverschijnselen krijgen, zoals opvliegers of transpireren. Leg dit altijd voor aan de huisarts. Blijkt inderdaad dat je in de overgang zit, dan heeft het niet veel zin de pil langer door te slikken. De pil is tenslotte niet geschikt om overgangsverschijnselen te behandelen. Je kunt dan beter stoppen of eventueel voor hormoontherapie kiezen.